Hồ Gươm, nằm ở trung tâm Hà Nội, là không gian công cộng, vui chơi và tổ chức sự kiện văn hóa suốt hơn 130 năm. Từ thời Lý - Trần, hồ thuộc khu vực phía bắc hồ Lục Thủy, quanh hồ có đê bao kinh thành Thăng Long và các làng nhỏ. Thời Lê Trung hưng, hồ được chia làm hai phần: Tả Vọng (sau thành hồ Gươm) và Hữu Vọng (hồ Thủy Quân). Nhà Nguyễn tiếp tục xây đê mới, phát triển các công trình như chùa Báo Ân, tháp Bút - biểu tượng của Thăng Long đất học. Đến thời Pháp thuộc, Hà Nội được quy hoạch theo kiểu phương Tây với đường quanh hồ, vườn hoa Lý Thái Tổ, hệ thống đèn điện thay đèn dầu và nhiều công trình hành chính. Chính quyền quy định chiều cao nhà cửa để giữ cảnh quan. Sau 1954, ít công trình mới được xây, đến thập niên 1990 mới xuất hiện các tòa nhà hiện đại như “Hàm cá mập” và Trung tâm thương mại Tràng Tiền Plaza. Hồ Gươm vẫn giữ vai trò trung tâm sinh hoạt văn hóa, giải trí của người Hà Nội và du khách.